Toxic คืออะไร พฤติกรรมไหนบ่งบอกว่าเป็นคน Toxic

เราคงเคยได้ยินคำว่า “Toxic” กันบ่อยครั้งในสังคมปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นในบทสนทนาทั่วไป หรือในโลกโซเชียลมีเดีย คำว่า Toxic มักถูกใช้เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ บุคลิกภาพ หรือพฤติกรรมที่ส่งผลเสียต่อจิตใจและสุขภาพของผู้ที่อยู่รอบข้าง มาทำความเข้าใจกันว่าคำว่า Toxic คืออะไร และเราจะรับมือกับคน Toxic ในชีวิตได้อย่างไร

ความหมายของ Toxic ในบริบทต่าง ๆ

คำว่า “Toxic” ในปัจจุบัน มีความหมายปรับเปลี่ยนไปตามบริบทที่ใช้ดังนี้

ความหมายตามตัวอักษร

ในความหมายดั้งเดิมและตรงตัวที่สุด “Toxic” หมายถึง “เป็นพิษ” หรือ “มีพิษ” ที่เกี่ยวข้องกับสสาร หรือสารเคมีที่สามารถก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายและสิ่งมีชีวิตได้โดยตรง เช่น สารเคมีอันตราย, กากกัมมันตรังสี, หรือมลภาวะที่เป็นพิษ

ความหมายในบริบทความสัมพันธ์ (Relationships)

ในบริบทนี้ “Toxic” จะหมายถึงความสัมพันธ์ที่บั่นทอนจิตใจและส่งผลเสียต่อสุขภาพจิต หลายคนอาจสงสัยว่า แล้วความสัมพันธ์แบบ Toxic คืออะไร คำตอบคือรูปแบบความสัมพันธ์ที่เต็มไปด้วยพลังงานลบ การทำร้ายความรู้สึก การควบคุมบงการ การไม่ให้เกียรติกัน ซึ่งทำให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายรู้สึกไร้ค่าและไม่มีความสุข ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของคู่รัก เพื่อน หรือครอบครัวก็ตาม

ความหมายในบริบทความคิดและทัศนคติ (Thoughts & Attitudes)

“Toxic” ในเชิงความคิดจะหมายถึงชุดความคิดหรือทัศนคติที่ส่งผลเสียต่อตัวเองและคนรอบข้าง เป็นกรอบความคิดที่จำกัดศักยภาพและสร้างบาดแผลทางใจ เช่น Toxic Positivity คือการบังคับให้ตัวเองและคนอื่นต้องคิดบวกตลอดเวลาจนปฏิเสธความรู้สึกด้านลบ เป็นต้น

สังคม Toxic แปลว่าอะไร

สังคม Toxic คือสภาพแวดล้อม หรือกลุ่มคนที่พฤติกรรมแง่ลบที่คอยบั่นทอนจิตใจได้กลายเป็นเรื่องปกติธรรมดา ไม่ว่าจะเป็นในที่ทำงาน กลุ่มเพื่อน หรือสังคมออนไลน์ โดยมีลักษณะเด่น คือเต็มไปด้วยการนินทา การโยนความผิด และการไม่ยอมรับในความแตกต่าง บรรยากาศโดยรวมจึงขาดความปลอดภัยทางใจและเต็มไปด้วยความกดดัน 

Toxic People คือคนแบบไหน

Toxic People ไม่ได้หมายถึงคนไม่ดีโดยเนื้อแท้ แต่ Toxic People คือคนที่มีพฤติกรรมหรือทัศนคติที่สร้างความอึดอัดในวงสนทนา เช่น มองโลกในแง่ร้ายตลอดเวลา ชอบเปรียบเทียบในทางลบ หรือพยายามทำให้คนอื่นรู้สึกด้อยกว่าโดยไม่รู้ตัว การสื่อสารที่แฝงการดูถูกหรือการประชดประชันล้วนเป็นพฤติกรรมที่เข้าข่าย

สาเหตุที่ทำให้กลายเป็น Toxic People คืออะไร

• การเติบโตในครอบครัวที่มีพฤติกรรม Toxic หรือถูกกระทำรุนแรงทางอารมณ์ อาจทำให้บุคคลเรียนรู้และซึมซับรูปแบบพฤติกรรมเหล่านั้น
• บุคคลที่มีปัญหาทางอารมณ์หรือสุขภาพจิตที่ไม่ได้รับการดูแลรักษา อาจแสดงออกผ่านพฤติกรรม Toxic เพื่อจัดการกับความรู้สึกของตัวเอง
• การขาดทักษะในการสื่อสารและการเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น
• ความเชื่อและค่านิยมที่บิดเบือน โดยเชื่อว่าการควบคุมหรือการกดผู้อื่นเป็นวิธีที่ถูกต้องในการสร้างความสัมพันธ์
• ความภาคภูมิใจในตนเองต่ำ พยายามยกตนข่มท่านเพื่อรู้สึกดีขึ้น
• บางคนใช้พฤติกรรม Toxic เพื่อดึงดูดความสนใจหรือการยอมรับจากผู้อื่น

คำพูด Toxic คืออะไร

คำพูด Toxic คือวาจาที่ทำร้ายจิตใจและบั่นทอนความสัมพันธ์ โดยมีหลากหลายรูปแบบที่เราอาจพบเจอในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะในครอบครัว ที่ทำงาน หรือในกลุ่มเพื่อน 

คำพูด Toxic มีอะไรบ้าง

ตัวอย่างของคำพูด Toxic มีอะไรบ้าง มาดูกัน

• การวิจารณ์แบบทำลายล้าง “ทำไมคุณทำอะไรก็ไม่เคยสำเร็จเลย” “ใคร ๆ ก็ทำได้ดีกว่าคุณ”
• การเปรียบเทียบ “ลูกคนอื่นเขาเรียนเก่งกว่าเธอตั้งเยอะ” “แฟนเก่าฉันทำอะไรให้ฉันได้ดีกว่านี้เยอะ”
• การทำให้รู้สึกผิด “ถ้าคุณรักฉันจริง คุณจะไม่ทำแบบนี้” “ฉันเสียสละทุกอย่างเพื่อคุณ แต่คุณไม่เคยทำอะไรเพื่อฉันเลย”
• การลดทอนความรู้สึก “คุณคิดมากไปเอง” “เรื่องแค่นี้ก็เก็บมาคิด”
• การแสดงความเป็นเจ้าของ “คุณจะไปไหนโดยไม่บอกฉันไม่ได้” “คุณต้องรายงานให้ฉันรู้ทุกอย่างที่คุณทำ”
• การขู่หรือข่มขู่ “ถ้าคุณไม่ทำตามที่ฉันบอก ฉันจะ…” “คุณจะเสียใจถ้าไม่ฟังฉัน”
• การพูดเหยียดหยาม คำที่ดูถูกเชื้อชาติ ศาสนา เพศ รสนิยมทางเพศ หรือลักษณะทางกายภาพของบุคคล
• การโทษผู้อื่น “เป็นเพราะคุณที่ทำให้ฉันโกรธ” “ถ้าคุณไม่ทำให้ฉันหงุดหงิด ฉันคงไม่ตะคอกใส่คุณ”

คำพูด Toxic ยังรวมถึงการใช้น้ำเสียงที่ดุดัน การพูดข่มขู่ หรือแม้แต่การเงียบเฉยเพื่อลงโทษอีกฝ่าย (Silent treatment) ซึ่งล้วนส่งผลต่อสภาพจิตใจของผู้รับสารทั้งสิ้น หากสังเกตว่าตัวเองหรือคนรอบข้างมีการใช้คำพูดในลักษณะนี้ การตระหนักรู้และหาทางแก้ไขเป็นสิ่งสำคัญเพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและสุขภาพจิตที่แข็งแรง

เช็กลิสต์ พฤติกรรม Toxic มีอะไรบ้าง

บางครั้งการอยู่ใกล้ใครสักคนนาน ๆ ก็อาจทำให้เราชินจนมองข้าม “สัญญาณเตือน” บางอย่างไป บทความนี้จึงรวบรวมเช็กลิสต์พฤติกรรมที่จะช่วยให้คุณระบุลักษณะของคน Toxic ได้ชัดเจนขึ้น ลองมาเช็กว่า มีใครกำลังปล่อยพลังงานลบที่บั่นทอนจิตใจเราอยู่บ้าง

• ชอบวิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นเสมอ มักจะจับผิดและวิจารณ์แม้ในเรื่องเล็กน้อย
• เห็นแก่ตัวและไม่เห็นอกเห็นใจผู้อื่น
• ชอบควบคุมทุกอย่าง ไม่เปิดโอกาสให้คิดต่าง
• ไม่รับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง
• สร้างความขัดแย้งและดราม่าในกลุ่ม
• พูดถึงตัวเองตลอดเวลา ไม่สนใจฟังเรื่องราวของผู้อื่น
• ไม่สามารถเข้าใจหรือร่วมรู้สึกกับความทุกข์ของผู้อื่น อาจพูดจาเย็นชาหรือไม่ใส่ใจ
• แสดงความโกรธ เสียงดัง หรือพฤติกรรมที่น่ากลัวเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
• หลีกเลี่ยงงานหรือความรับผิดชอบของตัวเอง และผลักภาระให้คนอื่นรับแทน
• เมื่ออยู่กับพวกเขา คุณรู้สึกเครียด กังวล หรือไม่สบายใจอยู่เสมอ
• ใช้กลเม็ดทางจิตวิทยา เช่น การทำให้สับสน (Gaslighting) การทำให้รู้สึกผิด หรือการใช้ความเงียบเป็นอาวุธ
• มักก้าวก่ายชีวิตส่วนตัวของผู้อื่น ไม่เคารพเวลาส่วนตัว หรือพื้นที่ส่วนตัว

ลักษณะข้างต้นอาจไม่ได้แสดงออกมาทั้งหมดในคราวเดียว บุคคลอาจมีลักษณะเหล่านี้เพียงบางข้อ แต่หากคุณพบว่าใครสักคนในชีวิตมีลักษณะเหล่านี้หลายข้อ นั่นอาจเป็นสัญญาณว่าพวกเขาเป็นคน Toxic ที่จะส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตของคุณ

วิธีเช็กว่าตัวเอง Toxic ไหม

การมองคนอื่นอาจเป็นเรื่องง่าย แต่การหันกลับมาสำรวจตัวเองเป็นเรื่องที่ต้องใช้ความกล้าหาญ เพราะไม่มีใครอยากเป็นคน Toxic แต่บางครั้งเราก็อาจเผลอทำพฤติกรรมบางอย่างที่กระทบความรู้สึกคนอื่นโดยไม่รู้ตัว ลองมาเช็กตัวเองตามลิสต์เหล่านี้ดู

• บทสนทนาของเราวนเวียนอยู่แต่เรื่องตัวเอง เวลาคุยกับเพื่อน เราเป็นฝ่ายพูดถึงแต่เรื่องของตัวเองเป็นส่วนใหญ่ จนลืมถามไถ่หรือรับฟังเรื่องราวของเขาบ้างไหม
• เราเผลอตัดสินการกระทำของคนอื่น เรามักจะมองว่าความคิดของเราถูกที่สุด และพยายามแนะนำ (ในทางบังคับ) ให้คนอื่นทำตามที่เราคิดอยู่เสมอหรือไม่
• คำว่า “ขอโทษ” พูดครั้งสุดท้ายเมื่อไร เมื่อเกิดความผิดพลาด เรามองหาเหตุผลเพื่อปกป้องตัวเองก่อน หรือยอมรับและกล่าวคำขอโทษอย่างจริงใจได้โดยไม่รู้สึกเสียหน้าไหม
• เรารู้สึกยินดีกับความสำเร็จของเพื่อนจริง ๆ ไหม เมื่อเห็นคนใกล้ตัวได้ดี เราชื่นชมจากใจจริง หรือมีความรู้สึกอิจฉาเล็ก ๆ และเริ่มเปรียบเทียบกับตัวเอง

การยอมรับว่าเราอาจมีพฤติกรรมเหล่านี้บ้าง ไม่ใช่เรื่องผิด แต่มันคือสัญญาณที่ดีที่แสดงว่าเราพร้อมจะพัฒนาตัวเองให้เป็นคนที่ดีขึ้นและเป็นพื้นที่ปลอดภัยให้กับคนรอบข้างได้

รับมืออย่างไรเมื่ออยู่ใกล้คน Toxic

การต้องอยู่ใกล้หรือมีปฏิสัมพันธ์กับคน Toxic เป็นเรื่องที่บั่นทอนพลังชีวิตอย่างมาก การเรียนรู้วิธีรับมือที่ถูกต้องจึงเป็นเหมือนการสร้างเกราะป้องกันให้สุขภาพจิตของเราแข็งแรงขึ้น

1. ตั้งขอบเขตในการสนทนาให้ชัดเจน

เราไม่สามารถควบคุมคำพูดของคนอื่นได้ แต่เราสามารถกำหนดขอบเขตของเรื่องที่เราจะร่วมวงสนทนาได้ หากพวกเขาลากคุณเข้าสู่บทสนทนาแง่ลบ เช่น การนินทา หรือการวิจารณ์คนอื่นอย่างสนุกปาก คุณสามารถปฏิเสธอย่างสุภาพ หรือพยายามเปลี่ยนไปคุยเรื่องอื่นที่สร้างสรรค์กว่า 

2. ไม่จำเป็นต้องตอบโต้ทุกคำพูด

บ่อยครั้งที่คำพูดหรือการกระทำของคน Toxic มีขึ้นเพื่อยั่วยุอารมณ์ การเลือกที่จะนิ่งเฉย ไม่ตอบโต้ในทุกประเด็น ไม่ได้หมายความว่า คุณยอมแพ้ แต่เป็นการเลือกที่จะไม่สิ้นเปลืองพลังงานไปกับเรื่องไร้สาระ การตอบสนองสั้น ๆ หรือการพยักหน้าแล้วเปลี่ยนเรื่อง จะทำให้พวกเขาหมดสนุกและเลิกยุ่งกับคุณไปเอง

3. พยายามฟังแบบไม่เอาใจไปจม

ฝึกฝนการเป็น “ผู้สังเกตการณ์” แทนการเป็น “ผู้ร่วมสถานการณ์” เมื่อต้องรับฟังเรื่องราวแง่ลบ พยายามแยกข้อเท็จจริงออกจากอารมณ์ และเตือนตัวเองเสมอว่า ความรู้สึกหรือปัญหาของเขาเป็นความรับผิดชอบของเขา ไม่ใช่ของคุณ การทำเช่นนี้จะช่วยให้คุณรับฟังได้อย่างเข้าใจ แต่ไม่ปล่อยให้พลังงานลบเหล่านั้นไหลเข้ามาทำร้ายจิตใจคุณได้

4. หลีกเลี่ยงการอยู่ลำพังกับคนที่ทำให้รู้สึกอึดอัด

พฤติกรรม Toxic มักจะแสดงออกมาได้เต็มที่เมื่ออยู่กันตามลำพัง เพราะไม่มีคนอื่นคอยเป็นพยาน หรือเป็นกันชน หากเป็นไปได้ พยายามมีปฏิสัมพันธ์กับคนเหล่านี้ในที่ที่มีคนอื่นอยู่ด้วยเสมอ เช่น ในที่ประชุม หรือในวงสนทนากลุ่ม การมีบุคคลที่สามอยู่ด้วยจะช่วยลดโอกาสที่พวกเขาจะแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมกับคุณลงได้

5. ฝึกปฏิเสธคำขอที่ไม่สมเหตุสมผล

สิ่งหนึ่งที่ต้องฝึกให้เป็น คือการปฏิเสธคำขอที่ไม่สมเหตุสมผล เพราะคนประเภทนี้มักขออะไรเกินขอบเขต ถ้าคุณกล้าบอกปัดอย่างชัดเจนและสุภาพ นั่นคือการแสดงให้เห็นว่าคุณให้ค่ากับเวลาของตัวเอง และไม่ยอมให้ใครมาก้าวล้ำง่าย ๆ

6. ถ้าเริ่มเหนื่อยใจ ลองเว้นระยะดูบ้าง

การเว้นระยะห่างไม่ได้หมายถึงการตัดขาดเสมอไป แต่อาจหมายถึงการลดความถี่ในการพบเจอ การตอบข้อความช้าลง หรือการ Mute พวกเขาบนโซเชียลมีเดีย เพื่อให้คุณมีพื้นที่และเวลาในการฟื้นฟูจิตใจของตัวเอง การให้ความสำคัญกับความรู้สึกของตนเองและถอยออกมาเมื่อรู้สึกว่าไม่ไหว คือการดูแลตัวเองที่ดีที่สุด

7. การตัดขาดอาจเป็นทางออกที่ดีที่สุด

ในบางความสัมพันธ์ที่ส่งผลกระทบเลวร้ายต่อชีวิตคุณอย่างต่อเนื่อง และไม่มีแนวโน้มว่าจะดีขึ้น การตัดขาด อาจเป็นทางเลือกสุดท้ายที่จำเป็น แม้จะเป็นเรื่องยาก โดยเฉพาะหากเป็นคนในครอบครัวหรือเพื่อนสนิท แต่ต้องจำไว้ว่าสุขภาพจิตของคุณสำคัญที่สุด

8. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหากได้รับผลกระทบรุนแรง

หากคุณพบว่าความสัมพันธ์กับ Toxic Person ได้ทิ้งบาดแผลทางใจที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ทำให้คุณเครียด วิตกกังวล หรือซึมเศร้า การขอความช่วยเหลือจากนักจิตวิทยาหรือนักจิตบำบัดไม่ใช่เรื่องน่าอาย แต่เป็นหนทางที่จะช่วยให้คุณสามารถฟื้นฟูจิตใจและกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขอีกครั้ง

Toxic คือพฤติกรรมหรือคำพูดที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตใจของผู้อื่น ตั้งแต่การวิจารณ์ทำลายล้าง การเปรียบเทียบ ไปจนถึงการพูดเหยียดหยามและการทำให้ผู้อื่นรู้สึกผิด การตระหนักรู้ถึงลักษณะเหล่านี้เป็นก้าวแรกในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและปกป้องสุขภาพจิตของทั้งตัวเองและคนรอบข้าง

สำหรับใครที่ต้องการสร้างพื้นที่ทำงานที่เอื้อต่อจิตใจที่สงบ ลดความเครียดจากพฤติกรรม Toxic Siam Okamura ผู้จัดจำหน่ายเฟอร์นิเจอร์สำนักงานอันดับ 1 จากญี่ปุ่น นำเสนอโต๊ะปรับระดับ เก้าอี้สำนักงาน เก้าอี้ Ergonomic และเก้าอี้สำนักงานนั่งสบายที่ช่วยเสริมท่านั่งที่ถูกต้อง ลดความเมื่อยล้า และเพิ่มความสบายในการทำงาน เลือกซื้อวันนี้ พร้อมจัดส่งทั่วประเทศ!

Toxic คือพฤติกรรมหรือคำพูดที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตใจของผู้อื่น ตั้งแต่การวิจารณ์ทำลายล้าง การเปรียบเทียบ ไปจนถึงการพูดเหยียดหยามและการทำให้ผู้อื่นรู้สึกผิด การตระหนักรู้ถึงลักษณะเหล่านี้เป็นก้าวแรกในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและปกป้องสุขภาพจิตของทั้งตัวเองและคนรอบข้าง

สำหรับใครที่ต้องการสร้างพื้นที่ทำงานที่เอื้อต่อจิตใจที่สงบ ลดความเครียดจากพฤติกรรม Toxic Siam Okamura ผู้จัดจำหน่ายเฟอร์นิเจอร์สำนักงานอันดับ 1 จากญี่ปุ่น นำเสนอโต๊ะปรับระดับ เก้าอี้สำนักงาน เก้าอี้ Ergonomic และเก้าอี้สำนักงานนั่งสบายที่ช่วยเสริมท่านั่งที่ถูกต้อง ลดความเมื่อยล้า และเพิ่มความสบายในการทำงาน เลือกซื้อวันนี้ พร้อมจัดส่งทั่วประเทศ!