เงินโบนัสคืออะไร คำนวณอย่างไรให้ถูกใจทุกฝ่าย

ใคร ๆ ก็อยากได้ “โบนัส” เงินพิเศษที่ช่วยเติมเต็มกำลังใจในการทำงาน แล้วโบนัสที่ว่านี้คืออะไรกันแน่ ทำไมบางที่ให้เยอะ บางที่ให้น้อย หรือบางทีก็ไม่ได้เลย มาไขข้อสงสัยเรื่องเงินโบนัส พร้อมวิธีคำนวณง่าย ๆ ที่จะทำให้คุณเข้าใจมากขึ้น พร้อมตอบข้อสงสัยยอดฮิตว่า หากบริษัทจ่าย โบนัส 0.5 เดือน คิดยังไง บทความนี้มีคำตอบ

เงินโบนัสคืออะไร

เงินโบนัส คือค่าตอบแทนพิเศษที่องค์กรมอบให้พนักงานนอกเหนือจากเงินเดือนปกติ โดยมักจ่ายตามช่วงเวลาที่กำหนด เช่น ปลายปี หรือหลังสิ้นสุดไตรมาส ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างแรงจูงใจและขวัญกำลังใจให้พนักงาน กระตุ้นให้ทุกคนมุ่งมั่นพัฒนาตนเองและทำงานอย่างเต็มความสามารถ นอกจากนี้ ยังสะท้อนให้เห็นว่าองค์กรตระหนักถึงคุณค่าของพนักงานและพร้อมตอบแทนความทุ่มเทที่มีต่อความสำเร็จขององค์กร

เงินโบนัส จำเป็นต้องจ่ายหรือไม่

ตามกฎหมาย นายจ้างไม่มีข้อบังคับให้ต้องจ่ายโบนัสแก่พนักงาน การจ่ายหรือไม่จ่ายจึงไม่ผิดกฎหมายแต่อย่างใด หลายองค์กรอาจมีเหตุผลที่ไม่จ่ายโบนัส เช่น ผลประกอบการไม่เป็นไปตามเป้า หรือบริษัทประสบภาวะขาดทุน

อย่างไรก็ตาม มีข้อยกเว้นในกรณีที่มีการระบุเรื่องโบนัสไว้ในสัญญาจ้างหรือนโยบายบริษัทอย่างชัดเจน หากในสัญญาระบุว่าพนักงานจะได้รับโบนัสเมื่อทำงานครบเงื่อนไขที่กำหนด องค์กรต้องปฏิบัติตามสัญญานั้น แม้ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ทางธุรกิจที่ไม่เอื้ออำนวยก็ตาม

ข้อดีของการจ่ายเงินโบนัสให้พนักงาน

• สร้างความพึงพอใจ พนักงานรู้สึกว่าบริษัทเห็นคุณค่าและให้รางวัลตอบแทนความทุ่มเท
• ส่งเสริมประสิทธิภาพ เป็นแรงจูงใจให้พนักงานทำงานอย่างเต็มที่เพื่อให้ได้โบนัส
• รักษาพนักงาน ช่วยให้พนักงานที่มีความสามารถอยากอยู่ร่วมงานกับองค์กรในระยะยาว
• ลดอัตราการลาออก การได้รับโบนัสที่เหมาะสมอาจทำให้พนักงานลังเลที่จะเปลี่ยนงาน
• เพิ่มความเชื่อมั่น แสดงให้เห็นว่าบริษัทให้ความสำคัญและดูแลพนักงานอย่างดี ส่งผลให้พนักงานมีความจงรักภักดีมากขึ้น

รูปแบบการให้เงินโบนัส

องค์กรสามารถเลือกรูปแบบการจ่ายโบนัสที่เหมาะกับลักษณะธุรกิจและวัฒนธรรมองค์กร โดยมีรูปแบบหลัก ๆ ดังนี้

• โบนัสประจำปี จ่ายปีละครั้งตามผลประกอบการของบริษัท บางองค์กรอาจมีการการันตีโบนัสขั้นต่ำ เช่น 1 เดือนหรือ 3 เดือน ขณะที่บางองค์กรอาจไม่มีการการันตี ขึ้นอยู่กับผลประกอบการในแต่ละปี

• โบนัสแบบแบ่งงวด แบ่งจ่ายเป็น 2 งวด คือ กลางปีและปลายปี โดยงวดกลางปีมักจ่ายตามผลประเมินการทำงาน ส่วนงวดปลายปีอาจจ่ายเท่ากันให้พนักงานทุกคน

• โบนัสรายไตรมาส กระจายเงินโบนัสเป็น 4 ส่วนเท่า ๆ กัน จ่ายทุก 3 เดือน 

• โบนัสตามผลงาน พิจารณาจากผลงานรายบุคคล พนักงานที่มีผลงานโดดเด่นจะได้รับโบนัสมากกว่า เหมาะสำหรับองค์กรที่ต้องการกระตุ้นให้พนักงานทำงานอย่างเต็มความสามารถ

• โบนัสแบบทีม จ่ายตามผลงานของทีมหรือแผนก สร้างแรงจูงใจให้ทุกคนร่วมมือกันทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกัน

วิธีคำนวณเงินโบนัสแบบแบ่งเกรด

การคำนวณโบนัสแบบแบ่งเกรดเป็นวิธีที่หลายองค์กรนิยมใช้ โดยประเมินและจัดระดับผลงานของพนักงานตามเกณฑ์ ที่กำหนด แต่ละองค์กรอาจมีการแบ่งระดับที่แตกต่างกันไป 

ตัวอย่างการแบ่งระดับและการจ่ายโบนัส

• ระดับ S (ดีเยี่ยม) ได้รับโบนัส 1.4 เท่าของเงินเดือน
• ระดับ A (ดีมาก) ได้รับโบนัส 1.2 เท่าของเงินเดือน
• ระดับ B (ดี) ได้รับโบนัส 1.0 เท่าของเงินเดือน
• ระดับ C (พอใช้) ได้รับโบนัส 0.8 เท่าของเงินเดือน

การประเมินพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น ประสิทธิภาพการทำงาน การบรรลุเป้าหมาย การทำงานร่วมกับผู้อื่น และการพัฒนาตนเอง องค์กรควรกำหนดเกณฑ์การประเมินที่ชัดเจนและเป็นธรรม เพื่อให้พนักงานเข้าใจว่าต้องทำอะไรเพื่อให้ได้ผลประเมินในระดับที่ต้องการ

ลองมาดูตัวอย่างการคำนวณโบนัส แบบแบ่งเกรดให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น 

สมชายมีเงินเดือน 30,000 บาท และผลการประเมินประจำปีของเขาอยู่ในระดับ “A (ดีมาก)” ตามตารางการจ่ายโบนัส ของบริษัทที่กำหนดไว้ที่ 1.2 เท่าของเงินเดือน ดังนั้น เงินโบนัสที่สมชายจะได้รับคือ

เงินเดือน (30,000 บาท) x อัตราโบนัส (1.2 เท่า) = เงินโบนัส 36,000 บาท

ในทางตรงกันข้าม สมหญิงมีเงินเดือนเท่ากันคือ 30,000 บาท แต่ผลการประเมินของเธออยู่ในระดับ “C (พอใช้)” ซึ่งบริษัทกำหนดอัตราโบนัส ไว้ที่ 0.8 เท่า เงินโบนัสที่สมหญิงจะได้รับคือ

เงินเดือน (30,000 บาท) x อัตราโบนัส (0.8 เท่า) = เงินโบนัส 24,000 บาท

ตัวอย่างนี้แสดงให้เห็นว่า การแบ่งเกรดและกำหนดอัตราโบนัสที่แตกต่างกัน จะสะท้อนถึงผลการปฏิบัติงานของแต่ละบุคคลอย่างชัดเจน และเป็นแรงจูงใจให้พนักงานพัฒนาตนเองเพื่อโอกาสในการได้รับโบนัสที่สูงขึ้นในอนาคต

โบนัส 0.5 เดือน คิดยังไง

โบนัส 0.5 เดือน หมายถึง การจ่ายเงินตอบแทนพิเศษเพิ่มเติมเป็นจำนวนครึ่งเดือนของเงินเดือนพนักงาน วิธีคำนวณคือนำเงินเดือนคูณกับ 0.5

สูตรคำนวณ : เงินเดือน × 0.5 = โบนัส

ตัวอย่าง พนักงานที่ได้รับเงินเดือน 30,000 บาท จะได้รับโบนัส 0.5 เดือนเท่ากับ 30,000 × 0.5 = 15,000 บาท

เงินโบนัสเป็นเครื่องมือที่สร้างแรงจูงใจและตอบแทนความทุ่มเทของพนักงาน แม้ไม่มีข้อบังคับทางกฎหมายให้ต้องจ่าย แต่การจ่ายโบนัสที่เหมาะสมจะช่วยรักษาพนักงานที่มีคุณภาพและกระตุ้นให้ทุกคนทำงานอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น องค์กรควรเลือกรูปแบบและวิธีคำนวณโบนัสที่สอดคล้องกับธุรกิจและวัฒนธรรมองค์กร เพื่อสร้างความพึงพอใจให้กับทุกฝ่าย

นอกจากโบนัสที่เหมาะสม การลงทุนในเฟอร์นิเจอร์ที่เหมาะสมถือเป็นการดูแลพนักงานอีกรูปแบบหนึ่ง ที่จะส่งผลดีต่อผลผลิตโดยรวมขององค์กร Siam Okamura ผู้จัดจำหน่ายเฟอร์นิเจอร์สำนักงานอันดับ 1 จากญี่ปุ่น มีตัวเลือกที่หลากหลาย ทั้งเก้าอี้เพื่อสุขภาพ เก้าอี้สำนักงาน โต๊ะปรับระดับ และเก้าอี้ Ergonomic ที่จะช่วยให้การทำงานมีความสะดวกสบายและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานยิ่งขึ้น เลือกซื้อได้แล้ววันนี้ พร้อมจัดส่งทั่วประเทศ