July 29, 2025
ใช้เวลาอ่าน 4 นาที
อัปเดตมาตรฐานแสงสว่าง (Lux Output Level) 2568 รู้ก่อนสร้างอาคาร
มาตรฐานแสงสว่างเป็นประเด็นสำคัญของงานออกแบบและก่อสร้าง เพราะกฎหมายกำหนดค่าลักซ์ที่ต้องปฏิบัติตามอย่างละเอียดขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับลักษณะการใช้งานจริงในแต่ละพื้นที่ ตั้งแต่โถงทางเดิน ไปจนถึงโซนการผลิตในโรงงาน ใครที่กำลังวางแผนรีโนเวทออฟฟิศ หรือสร้างอาคารใหม่ ต้องเข้าใจเรื่องนี้ให้ชัดก่อนเริ่มงาน เพื่อให้ทุกขั้นตอนเดินไปได้อย่างถูกต้องตามมาตรฐานแสงสว่าง
ค่าแสงสว่าง หรือความเข้มของแสงสว่าง (Lux) คืออะไร
ค่าแสงสว่าง หรือ Lux คือหน่วยวัดความเข้มของแสงที่ตกกระทบพื้นที่หนึ่งตารางเมตร หน่วยนี้ใช้ตรวจสอบว่าแสงในพื้นที่เพียงพอต่อการใช้งานหรือไม่ ทั้งด้านความปลอดภัย การมองเห็น และสุขภาพสายตา ปัจจุบันมาตรฐานแสงสว่างอ้างอิงตามข้อกำหนดของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เพื่อให้สถานประกอบการจัดแสงในพื้นที่ให้เหมาะสมกับลักษณะงานที่เกิดขึ้นจริง
มาตรฐานความเข้มของแสงสว่างในสถานประกอบกิจการ
กฎหมายได้กำหนดค่ามาตรฐานแสงสว่างขั้นต่ำไว้สำหรับแต่ละพื้นที่ เพื่อความปลอดภัยของพนักงาน โดยสามารถแบ่งออกตามลักษณะการใช้งานของพื้นที่ได้ดังนี้
ค่ามาตรฐานความเข้มของแสงสว่าง ณ บริเวณพื้นที่ทั่วไปและบริเวณการผลิตภายในสถานประกอบกิจการ
| ประเภทพื้นที่/ลักษณะงาน | ค่าเฉลี่ยความเข้มของแสงสว่าง (lux) |
| บริเวณพื้นที่ทั่วไปที่มีการสัญจรของบุคคลและ/หรือ ยานพาหนะในภาวะปกติ | |
| ทางออกฉุกเฉิน, เส้นทางหนีไฟ, บันไดทางฉุกเฉิน | 10 |
| ลานจอดรถ, ทางเดิน, บันได | 50 |
| ประตูทางเข้าใหญ่ของสถานประกอบกิจการ | 50 |
| ทางเดินทางเข้าห้องโถง | 100 |
| ลิฟท์ | 100 |
| บริเวณพื้นที่ใช้ประโยชน์ทั่วไป | |
| ห้องพักฟื้นสำหรับการปฐมพยาบาล, ห้องพักผ่อน | 50 |
| ป้อมยาม | 100 |
| ห้องสุขา, ห้องอาบนํ้า, ห้องลอบบี้หรือบริเวณต้อนรับ | 100 |
| โรงอาหาร, ห้องตรวจรักษา | 300 |
| บริเวณพื้นที่ใช้ประโยชน์ในสำนักงาน | |
| ห้องสำนักงาน, ห้องบรรยาย, ห้องคอมพิวเตอร์, ห้องประชุม, บริเวณโต๊ะประชาสัมพันธ์, หรือติดต่อลูกค้า | 300 |
| บริเวณพื้นที่ใช้ประโยชน์ในกระบวนการผลิตหรือการ ปฏิบัติงาน | |
| ห้องเก็บวัตถุดิบ, บริเวณห้องอบ, โรงซักรีด | 100 |
| จุด/ลานขนถ่ายสินค้า, คลังสินค้า, โกดังเก็บของ, ห้องควบคุม, ห้องสวิตซ์ | 200 |
| การเตรียมวัตถุดิบ, บริเวณพื้นที่บรรจุภัณฑ์, บริเวณการก่อสร้าง, การขุดเจาะ การขุดดิน, | 300 |
ค่ามาตรฐานแสงสว่างบริเวณที่ลูกจ้างต้องทำงาน โดยใช้สายตามองเฉพาะจุด หรือต้องใช้สายตาอยู่กับที่ในการทำงาน
| ประเภทพื้นที่/ลักษณะงาน | ค่าเฉลี่ยความเข้มของแสงสว่าง (lux) |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดใหญ่ สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน | |
| งานหยาบที่ทำที่โต๊ะ หรือเครื่องจักร, การตรวจงานหยาบด้วยสายตา, การประกอบ | 200 – 300 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกกลาง สามารถมองเห็นได้ | |
| การทำงานไม้ที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลาง,
งานบรรจุนํ้าลงขวดหรือกระป๋อง, งานเจาะรู |
300 – 400 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลางหรือเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน | |
| งานประจำในสำนักงาน เช่น งานเขียน, งานออกแบบและเขียนแบบ โดยใช้คอมพิวเตอร์, การทำงานไม้อย่างละเอียดบนโต๊ะหรือที่เครื่องจักร |
400 – 500 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลางหรือเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน และต้องใช้สายตาในการทำงานค่อนข้างมาก |
|
| งานระบายสี, พ่นสีหรือขัดตกแต่งละเอียด, งานพิสูจน์อักษร, งานตรวจสอบขั้นสุดท้ายในโรงผลิตรถยนต์ | 500 – 600 |
| งานออกแบบและเขียนแบบ โดยไม่ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์, การคัดเกรดนํ้าตาล | 600 – 700 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน ต้องใช้สายตาในการทำงานมาก | |
| การระบายสี พ่นสี และตกแต่งชิ้นงานที่ต้องการความละเอียดมาก | 700 – 800 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน ต้องใช้สายตาในการทำงานมากและใช้เวลาในการทำงาน |
|
| การตรวจสอบ การตัดเย็บเสื้อผ้าด้วยมือ, การตรวจสอบสิ่งถัก หรือเสื้อผ้าที่มีสีอ่อนขั้นสุดท้ายด้วยมือ, การร้อยตะกร้อ | 800 – 1,200 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน ต้องใช้สายตาเพ่งในการทำงานมาก และใช้เวลาในการทำงานระยะเวลานาน |
|
| งานตรวจสอบชิ้นส่วนที่มีขนาดเล็ก, งานซ่อมแซม สิ่งทอ, สิ่งถักที่มีสีเข้มด้วยมือ | 1,200 – 1,600 |
| งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็กมากเป็นพิเศษ ไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน ต้องใช้สายตาเพ่งในการทำงานมากหรือใช้ทักษะและความชำนาญสูง และใช้เวลาในการทำงานระยะเวลานาน | |
| งานตรวจสอบชิ้นงานที่มีขนาดเล็กมากเป็นพิเศษ, การเจียระไนเพชร พลอย, งานทางการแพทย์ เช่น งานทันตกรรม ห้องผ่าตัด | 2,400 หรือมากกว่า |
ค่ามาตรฐานแสงสว่างบริเวณที่ให้ลูกจ้างคนใดคนหนึ่งทำงาน โดยสายตามองเฉพาะจุดในการปฏิบัติงาน
สำหรับงานที่ต้องใช้สายตาเพ่งมองในจุดเฉพาะ มาตรฐานแสงสว่างจะต้องคำนึงถึงบริเวณโดยรอบด้วย
| พื้นที่ 1 | พื้นที่ 2 | พื้นที่ 3 |
| 1,000 – 2,000 | 300 | 200 |
| มากกว่า 2,000 – 5,000 | 600 | 300 |
| มากกว่า 5,000 – 10,000 | 1,000 | 400 |
| มากกว่า 10,000 | 2,000 | 600 |
- พื้นที่ 1 หมายถึง จุดที่ให้ลูกจ้างทำงานโดยใช้สายตามองเฉพาะจุดในการปฏิบัติงาน
- พื้นที่ 2 หมายถึง บริเวณถัดจากที่ที่ให้ลูกจ้างคนใดคนหนึ่งทำงานในรัศมีที่ลูกจ้างเอื้อมมือถึง
- พื้นที่ 3 หมายถึง บริเวณโดยรอบที่ติดพื้นที่ 2 ที่มีการปฏิบัติงานของลูกจ้างคนใดคนหนึ่ง
มาตรฐานความเข้มของแสงสว่างสำคัญอย่างไร
มาตรฐานแสงสว่างมีความสำคัญในหลายมิติ ทั้งด้านสุขภาพ ความปลอดภัย และการปฏิบัติตามกฎหมาย
- ด้านสุขภาพของผู้ปฏิบัติงาน แสงสว่างที่เหมาะสมจะช่วยรักษาสุขภาพสายตาของพนักงานในระยะยาว ลดอาการตาล้าหรือปวดศีรษะ และยังส่งผลให้การทำงานมีคุณภาพดีขึ้น
- ด้านความปลอดภัยในการทำงาน มาตรฐานแสงสว่างที่เหมาะสมจะช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถมองเห็นสิ่งต่าง ๆ ได้ชัดเจน ลดโอกาสเกิดอุบัติเหตุจากการมองเห็นไม่ชัด โดยเฉพาะในงานที่ต้องใช้เครื่องจักรหรือเครื่องมือที่มีความเสี่ยง
- ด้านการปฏิบัติตามกฎหมาย นายจ้างมีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะต้องจัดให้มีระบบแสงสว่างที่เป็นไปตามมาตรฐานแสงสว่างที่กำหนด การไม่ปฏิบัติตามอาจส่งผลให้ถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย
เครื่องมือวัดค่าแสงสว่าง หรือความเข้มของแสงสว่าง
การวัดความเข้มของแสงสว่างในพื้นที่ใช้เครื่องมือที่เรียกว่า ลักซ์มิเตอร์ (Lux Meter) อุปกรณ์นี้จะตรวจจับแสงที่ตกกระทบแล้วแปลงเป็นค่าลักซ์เพื่อเปรียบเทียบกับมาตรฐาน ควรสอบเทียบเครื่องมือสม่ำเสมอเพื่อให้ค่าที่ได้แม่นยำ และช่วยให้การออกแบบและติดตั้งระบบไฟส่องสว่างในสำนักงานหรือโรงงานเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด
สรุปบทความ
มาตรฐานแสงสว่างเป็นแนวทางที่ทำให้การออกแบบอาคารและพื้นที่ทำงานปลอดภัยยิ่งขึ้น ผู้ประกอบการและผู้ออกแบบควรตรวจสอบให้ละเอียด เพื่อให้ค่าแสงสว่างตรงตามข้อกำหนด ช่วยเพิ่มคุณภาพงานและความปลอดภัยในทุกพื้นที่ใช้งาน
หากคุณกำลังวางแผนออกแบบภายใน หรือรีโนเวทออฟฟิศ Siam Okamura ให้บริการออกแบบออฟฟิศสำนักงานแบบ One-Stop Solution ครอบคลุมตั้งแต่การวางผังสำนักงาน การให้คำปรึกษาเรื่องดีไซน์ การเลือกเฟอร์นิเจอร์ที่เข้ากับสไตล์ การก่อสร้าง การย้ายออฟฟิศ ไปจนถึงการบำรุงรักษาหลังเสร็จงาน ดูแลโดยทีมผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์การออกแบบสำนักงานให้กับบริษัทชั้นนำมากมาย เพื่อให้คุณได้สำนักงานที่สวยงาม ใช้งานได้จริง และปลอดภัยตามมาตรฐาน สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0-2661-5474-9 หรืออีเมล webcontact@th.okamura.com